Antwerps.be - alles over de Antwerpse taal

In de breedte meer bepaald, er zijn 120 pixels bijgekomen. Als alles er wat schots en scheef uitziet, klik dan op de refreshknop van je browser met de shifttoets ingedrukt.

Verder is het login-gedeelte naar boven verplaatst, zodat het op heel de site zichtbaar is. Je registreren en aanmelden maakt het gemakkelijker om op de forums te posten en om reacties te plaatsen bij nieuwsberichten, liedjesteksten, artikels en het gastenboek. In de toekomst volgen nog andere toepassingen.

Ten slotte is het nu hopelijk duidelijker dat de hele site tweetalig is en dat je eender waar kan switchen tussen Antwerps en Nederlands.

De Antwerpse schrijfwijze die we met deze site promoten heeft altijd één groot struikelblok gehad: de notatie ù voor de korte oe. Vooral in woorden die ook in het Nederlands een oe hebben, zoals bùk (boek) en grùp (groep), is die notatie een kwelling, omdat ze daar lijnrecht ingaat tegen de doelstelling van onze schrijfwijze om het vertrouwde Nederlandse woordbeeld alleen te wijzigen waar dat nodig is (dus waar het Antwerps ook daadwerkelijk anders klinkt).

Ik heb die ù altijd gezien als een noodzakelijk kwaad, nodig om de korte oe te kunnen onderscheiden van de lange. Het Nederlands heeft nu eenmaal maar één oe-notatie, dus moeten we in het Antwerps een andere notatie gebruiken voor ofwel de korte ofwel de lange oe. Ik meen nu echter een veel leesbaarder manier gevonden te hebben om deze klanken te onderscheiden. In dit artikel wordt deze notatie voorgesteld en worden uitvoerig de pro's en cons afgewogen, met een reeks tekstfragmenten als voorbeeld.

Iedereen is welkom om zijn mening te geven op het forum. Indien, zoals ik verwacht, de meeste mensen deze verandering als een verbetering beschouwen, dan wordt dit de eerste spellingswijziging op deze site en heb ik een massa werk voor de boeg om heel de site aan te passen :)

Voortaan heeft deze site eigen discussieforums. Er zijn er momenteel vier, voor de volgende onderwerpen:

• Antwerpse liedjes en artiesten: bvb. voor vragen over Antwerpse artiesten of "verzoeknummers" voor de liedjesdatabase.
• Antwerpse woordenschat: voor vragen over Antwerpse woorden of uitdrukkingen, of om zelf woorden te suggereren voor ons woordenboek.
• Antwerpse spelling en grammatica: voor discussies over de Antwerpse schrijfwijze en de grammatica van het Antwerps.
• Vanalles en nog wa: voor alles wat niet in bovenstaande categorieën past.

De forums zijn gemeenschappelijk voor Antwerps.be en Aentwaerps.be en je zal er dus Nederlands, Vlaams en Antwerps door elkaar zien. Iedereen kan er posten zonder te registreren maar heet dan wel "Anoniem". Registreren is aanbevolen en heel eenvoudig, je kan het doen terwijl je een bericht post!

Er zijn weer 5 nieuwe liedjesteksten van Filet d'Anvers toegevoegd. Daarmee hebben we nu de teksten van alle liedjes die je kan beluisteren op filetdanvers.net.

Een fragment uit Me vader zee, over mooie toekomstplannen voor Antwerpen:

Dan koêp ekik miljoene tonne zaend pae
en die kap ekik uit veur et staduis
en ik laat Brabo bier en cola spuite
en niemand is ier nog een aerm luis
en wij Sinjore zulle salsa daense
lambadalesse van in de kleuterschool
den beiord diê zal reggae music spele
de sinjorestad da wörd dan e symbool

Tijd voor de maandelijkse "hitlijsten". De populairste artiesten op deze site in februari waren:

1. (1) Wannes Van de Velde
2. (2) Clement Peerens eXplosition
3. (3) Katastroof
4. (5) De Strangers
5. (7) Filet d'Anvers
6. (4) Stafke Fabri
7. (6) Sint-Andries MC's
8. (8) John Lundström
9. (10) Axl Peleman
10. (-) Fixkes

En de meest bekeken liedjesteksten waren:

1. (5) Ba de rijkswacht - De Strangers
2. (-) Pieter Breughel In Brussel - Wannes Van de Velde
3. (1) Zuipe ! - Katastroof
4. (3) Ik wil deze nacht in de strate verdwale - Wannes Van de Velde
5. (6) Aentwaerpe - De Strangers
6. (4) Bùcht van den Aldi - Clement Peerens eXplosition
7. (-) Schêle Vanderlinde - De Strangers
8. (9) 't Dialect - Sint-Andries MC's
9. (2) De ziekekas - De Strangers
10. (-) Gefd da kaske nah is ier - Clement Peerens eXplosition
11. (8) Vinde gah m'n gat (ni te dik in deze rok?) - Clement Peerens eXplosition
12. (12) Da ge 't wet - Axl Peleman
13. (16) Pae - Axl Peleman
14. (7) Dikke Lu - Clement Peerens eXplosition
15. (-) Café zonder naam - Wannes Van de Velde
16. (-) 'k Vraag et aan - Fixkes
17. (17) De brùk van groêtmùmoe - De Strangers
18. (10) Foêrwijf - Clement Peerens eXplosition
19. (-) Oh m'nen blauwe geschelpte - De Strangers
20. (-) 'k Zen van ae - Axl Peleman

De grootste verandering is dus de plotse populariteit van Pieter Breughel In Brussel, die me zeer verheugt aangezien het één van m'n favoriete nummers van Wannes is.

Net toegevoegd: 7 nieuwe liedjesteksten van Filet d'Anvers, met o.a. het nummer Amsterdam:

En a zingd en a springd en a zöpt en a spöt
en a schilderd en a speld piano en veul komede
ja a leêfd en a lacht en a vrijd en verkracht
et lêven en den tijd en Saturday Night
en as er iemand da mag en kan
is da' den Herman, is da' den Herman
den Herman uit Amsterdam

Twee nieuwe teksten. Van Bla bla bla ontbrak nog één tekst, namelijk Rozen boulevard (origineel van Charles Van den Bossche van Filet d'Anvers). Tevens zijn alle teksten van Bla bla bla nu 100% correct, met dank aan Paul D'Hollander.

Ook van Clement Peerens ontbrak nog één tekst, namelijk Jesus WWD (Jesus Wa Was Da?).

Sinds kort zijn alle 182 liedjesteksten van Wannes Van de Velde op deze site vertaald naar het Nederlands. Vertalingen maken gaat nu erg vlot omdat ik een script heb gemaakt waarmee de vertaling half-automatisch verloopt.

Wie al eens een vertaalde tekst heeft proberen copy/pasten (kopiëren/plakken) zal gemerkt hebben dat de vertaling dan lijn per lijn tussen de Antwerpse tekst staat. Tijdens het Wannes-tribuut in Den Heksenketel bijvoorbeeld zag ik dat men in het tekstboekje bij sommige teksten die vertalingen er had laten tussen staan.

Om dit te verhelpen staat er nu boven elke tekst een kopiëer-icoon . Als je daarop klik wordt de Antwerpse tekst in een kader gezet waaruit je het gemakkelijk kan kopiëren, zonder vertalingen ertussen.

Tijd voor de maandelijkse "hitparade" met Wannes Van de Velde nog steeds autoritair op kop bij de artiesten en geen nieuwkomers:

1. (1) Wannes Van de Velde
2. (3) Clement Peerens eXplosition
3. (2) Katastroof
4. (5) Stafke Fabri
5. (4) De Strangers
6. (7) Sint-Andries MC's
7. (6) Filet d'Anvers
8. (8) John Lundström
9. (9) Kooyman & Van Haeren
10. (10) Axl Peleman

Bij de liedjes eindelijk Katastroof eens op kop, al eindigde De ziekekas heel dicht na de controverse rond de censuurpoging.

1. (2) Zuipe ! - Katastroof
2. (-) De ziekekas - De Strangers
3. (3) Ik wil deze nacht in de strate verdwale - Wannes Van de Velde
4. (7) Bùcht van den Aldi - Clement Peerens eXplosition
5. (4) Ba de rijkswacht - De Strangers
6. (6) Aentwaerpe - De Strangers
7. (-) Dikke Lu - Clement Peerens eXplosition
8. (18) Vinde gah m'n gat (ni te dik in deze rok?) - Clement Peerens eXplosition
9. (-) 't Dialect - Sint-Andries MC's
10. (12) Foêrwijf - Clement Peerens eXplosition
11. (16) Ik waerk zù gere - Wannes Van de Velde
12. (8) Da ge 't wet - Axl Peleman
13. (5) Meh’ de wijve niks as last - Katastroof
14. (20) Gefd da kaske nah is ier - Clement Peerens eXplosition
15. (14) 't Is Vloms, 't trekt op gin kloête - Wannes Van de Velde
16. (-) Pae - Axl Peleman
17. (13) De brùk van groêtmùmoe - De Strangers
18. (10) Rare name - Wannes Van de Velde
19. (1) As ek zou staerve - Wannes Van de Velde
20. (-) Suzy maske - Axl Peleman

In de nabije toekomst krijgen Antwerps.be en Aentwaerps.be eigen discussieforums waar iedereen van gedachten kan wisselen over het Antwerps, de Antwerpse schrijfwijze en Antwerpse teksten.

Ter voorbereiding heb ik alvast een systeem van gebruikersaccounts ontwikkeld: je kan jezelf registreren, enkele gegevens instellen en wijzigen, een verloren wachtwoord vervangen enzovoort. Voorlopig kan je er nog niets mee doen, maar je kan hier alvast een account maken en eens rondneuzen om het systeem te helpen testen.

Een gebruikersaccount is altijd geldig voor beide sites maar je moet je er wel apart op aanmelden.

Dit jaar komt de Clement Peerens eXplosition met nieuwe nummers en ook met een reeks concerten. Zo staan ze op 22 februari in het Sportpaleis tijdens Humo's Pop Poll en op 23 april in Hof Ter Loo. Je vindt de volledige concertagenda hier.

Enkele van de nieuwe nummers vermeld in de nieuwsbrief van CPeX: Edde gij da nah expres gedaan, Fresias, Gekokte Patatte en (Gij zeh persies een...) kas van den Ikea.

Het Antwerps woordenboek heeft vandaag een technische upgrade gekregen. De belangrijkste nieuwigheid is dat je voortaan ook kan zoeken op alle afgeleide vormen van een woord.

Als je zoekt op bedörve dan zal je zo het werkwoord bedaerve (bederven) vinden, waarvan bedörve het voltooid deelwoord is. Als je zoekt op böske zal je buis vinden, waarvan böske het verkleinwoord is. Met nifste vind je nief (nieuw), maar ook met nieven, nievere en alle andere mogelijke vormen, en dat geldt voor alle woorden. Een onregelmatig werkwoord als emme (hebben) heeft maar liefst 33 mogelijke vormen.

Zoeken kan via de zoekboxen maar ook door eender waar op de site te dubbelklikken op een Antwerps woord - test maar eens met de bovenstaande voorbeelden. Het zoekresultaat krijg je gepresenteerd in een popup, waarin je het woordenboek verder kan raadplegen terwijl je in het hoofdvenster de site blijft lezen. Handig wanneer je verschillende woorden in een liedjestekst wil opzoeken: gewoon op al die woorden dubbelklikken en telkens in het popupvenster de verklaring lezen.

Technisch staat ons Antwerps woordenboek hiermee op punt en kan het de vergelijking doorstaan met eender welk online woordenboek voor eender welke taal. Het is nu vooral zaak om het woordenboek inhoudelijk uit te breiden, en dat is een werk dat gestaag voortgaat en zal blijven voortgaan tot we een compleet Antwerps woordenboek hebben.

Een maand geleden speelden Katastroof en Le Trio Perdu samen enkele nummers op een hommage aan Wannes Van de Velde in café Den Heksenketel. Vooral hun versie van Café zonder naam was redelijk fantastisch, zoals te horen in het tweede deel van onderstaand filmke.

Voor de annalen: de 50 populairste teksten op deze site in 2008...

1. Bùcht van den Aldi - Clement Peerens eXplosition
2. Gefd da kaske nah is ier - Clement Peerens eXplosition
3. As ek zou staerve - Wannes Van de Velde
4. Vinde gah m'n gat (ni te dik in deze rok?) - Clement Peerens eXplosition
5. Ik wil deze nacht in de strate verdwale - Wannes Van de Velde
6. Foêrwijf - Clement Peerens eXplosition
7. Aentwaerpe - De Strangers
8. Ba de rijkswacht - De Strangers
9. Zuipe ! - Katastroof
10. Leve de Clement zijn wijf - Clement Peerens eXplosition

Naar goede maandelijkse gewoonte geven we een lijst van de populairste Antwerpstalige artiesten en liedjesteksten op deze site.

Bij de artiesten is de top 5 onveranderd ten opzicht van november met Wannes Van de Velde nog steeds autoritair op kop. De andere overleden volkszangers Stafke Fabri en John Lundström blijven opvallend populair. De enige maar opvallende nieuwkomer is Filet d'Anvers (van wie we dringend meer teksten moeten toevoegen) terwijl Fixkes uit de top 10 verdwenen is.

1. (1) Wannes Van de Velde
2. (2) Katastroof
3. (3) Clement Peerens eXplosition
4. (4) De Strangers
5. (5) Stafke Fabri
6. (-) Filet d'Anvers
7. (7) Sint-Andries MC's
8. (8) John Lundström
9. (10) Kooyman & Van Haeren
10. (6) Axl Peleman

Bij de teksten twee nieuwkomers in de top 20, met opvallend nieuw op #1 As ek zou staerve van Wannes - wellicht doordat de tekst in Den Antwerpenaar werd afgedrukt.

1. (-) As ek zou staerve - Wannes Van de Velde
2. (2) Zuipe ! - Katastroof
3. (1) Ik wil deze nacht in de strate verdwale - Wannes Van de Velde
4. (3) Ba de rijkswacht - De Strangers
5. (8) Meh’ de wijve niks as last - Katastroof
6. (5) Aentwaerpe - De Strangers
7. (-) Bùcht van den Aldi - Clement Peerens eXplosition
8. (11) Da ge 't wet - Axl Peleman
9. (6) De brug van Willebrùk - Wannes Van de Velde
10. (12) Rare name - Wannes Van de Velde
11. (4) Schêle Vanderlinde - De Strangers
12. (19) Foêrwijf - Clement Peerens eXplosition
13. (17) De brùk van groêtmùmoe - De Strangers
14. (20) 't Is Vloms, 't trekt op gin kloête - Wannes Van de Velde
15. (15) Sniêwwitshe - Kooyman & Van Haeren
16. (10) Ik waerk zù gere - Wannes Van de Velde
17. (13) Pieter Breughel In Brussel - Wannes Van de Velde
18. (14) Vinde gah m'n gat (ni te dik in deze rok?) - Clement Peerens eXplosition
19. (18) 't Is ni miêr wa 't gewest is - Kooyman & Van Haeren
20. (16) Gefd da kaske nah is ier - Clement Peerens eXplosition

Binnenkort de populairste van 2008.

Een derde Antwerpstalig kerstlied: Drei keuninge reeë te peêrd van John Lundström:

Tùng kwame ze daar in Bethlehem aan
't was daar da' die staere bleef stille staan
't was daar da' die staere bleef stille staan
ze kwamen in Bethlehem aan

Wa' vonde ze daar in iêne stal
et kinneke van God 't was 't schunste van al
et kinneke van God was 't schunste van al
in iêne stal
Lees de rest...

En nog een Antwerps kerstlied...

't Was wer zùvaer et was wer karsmis
de kalkoene ware doêd
in ieder dörp in de Vlönders was et fiêst
der wier gezùngen en gezope
on zjenevel ginne noêd
vör de vader, vör de zöng en vör de giêst

Mor ùp de slag van twelf ure
wier er oêk is on gedocht
wa da' dees fiêshe in de grond zùal beduid
't was gemakkelijk te wete
want et stùng in de gazet
iêl de wereld kwam er openlijk vör uit

Karsmis is diên dag da' ze ni schiete
da' der gin bùmmen uit de lùcht wörre gestrùjd
da mitraljeuzen un verdingde rust geniete
en de kanonne meh ne karsboêm zen getùjd
Lees de rest

Om in de sfeer te komen, hier de tekst van Karsmis deur de jare van Stafke Fabri:

Karsmis ba ons groêtmoe thuis
was drei kiêre nör de kaerk ùp iênen dag
karsmis ba ons groêtmoe thuis
was altijd bidde da was ginne lach
karsmis ba ons groêtmoe thuis
tùng mocht nog ni wa nau allemol mag
tùng docht niemand on geschenke
tùng must iederiên nog denke
on da kinneke daar in diê kouwe stal
tùng dierf niemand nog ni spreke
over tùrt, konijn of kieke
alles draaiden ùm et kind en da was al
Lees de rest

In de huidige editie van den Antwerpenaar staat op pagina 3 (pdf) een eerbetoon aan Wannes Van de Velde, met centraal de tekst van As ek zou staerve volgens onze Antwerpse schrijfwijze.

Speciaal omdat sommigen het nodig vinden om dit lied te censureren hebben we vandaag de tekst van De ziekekas van De Strangers toegevoegd. Een fragment:

Ij was ne Marokkaan en ij kwam uit Marokko
der liet 'em daerting kinderen achter en een geit
ier at 'em pistolees meh eps en keês en choco
en kreeg et wriêd on z'ne lever na nen tijd

ier waerkten 'em e maand of acht in e fabrikske
mor meh' diê lever wier 'em waerkonbekwaam
a ging in ziekekas en doed al jare nikske
nau krijge z'öm meh nog gin stokken iervandaan

Hier de rest. For the record: ik ben overtuigd anti-racist en woon met plezier in een wijk met veel allochtonen. Ik ben ook overtuigd anti-censuur en gruw van dit soort betuttelende regelneverij.

Zoals eerder na september en october bekijken we ook voor de afgelopen maand november wat de populairste artiesten en liedjes op antwerps.be en aentwaerps.be waren.

De vorige maanden werden gedomineerd door de Clement Peerens eXplosition. Deze maand werd de lijst met grote voorsprong aangevoerd door Wannes Van de Velde, wiens overlijden op 10 november een enorme golf van interesse teweegbracht. Let ook op de 8e plaats van John Lundström.

1. (4) Wannes Van de Velde
2. (2) Katastroof
3. (1) Clement Peerens eXplosition
4. (3) De Strangers
5. (7) Stafke Fabri
6. (5) Axl Peleman
7. (6) Sint-Andries MC's
8. (-) John Lundström
9. (8) Fixkes
10. (-) Kooyman & Van Haeren

Terwijl de Clement Peerens eXplosition vorige maand nog voor 8 van de 10 meest bekeken liedjesteksten tekende zijn zij nu niet meer in de top 10 terug te vinden. In de plaats kwamen de klassiekers van Wannes Van de Velde, Katastroof en De Strangers. Merk ook op dat Kooyman en Van Haeren twee maal in de top 20 staan.

1. (-) Ik wil deze nacht in de strate verdwale - Wannes Van de Velde
2. (-) Zuipe ! - Katastroof
3. (-) Ba de rijkswacht - De Strangers
4. (-) Schêle Vanderlinde - De Strangers
5. (7) Aentwaerpe - De Strangers
6. (-) De brug van Willebrùk - Wannes Van de Velde
7. (-) Oorlogslied - Wannes Van de Velde
8. (-) Meh’ de wijve niks as last - Katastroof
9. (5) Grungplöts Blues - 't Crisis Orkestje
10. (-) Ik waerk zù gere - Wannes Van de Velde
11. (-) Da ge 't wet - Axl Peleman
12. (-) Rare name - Wannes Van de Velde
13. (-) Pieter Breughel In Brussel - Wannes Van de Velde
14. (3) Vinde gah m'n gat (ni te dik in deze rok?) - Clement Peerens eXplosition
15. (-) Sniêwwitshe - Kooyman & Van Haeren
16. (4) Gefd da kaske nah is ier - Clement Peerens eXplosition
17. (-) De brùk van groêtmùmoe - De Strangers
18. (-) 't Is ni miêr wa 't gewest is - Kooyman & Van Haeren
19. (9) Foêrwijf - Clement Peerens eXplosition
20. (-) 't Is Vloms, 't trekt op gin kloête - Wannes Van de Velde

Tijdens de voorstelling van de nieuwe Katastroof-CD In 't Zwart trad in het voorprogramma de Antwerpse meidengroep Bla bla bla op. Zangeres is Iris Van Straten, eerder bekend van haar rol als Sabrina in De familie Backeljau.

Bla bla bla zet, zoals de Strangers vroeger, Antwerpse teksten op bekende liedjes en doet dat bijzonder goed. Het volgende fragment komt uit Blefd der mor bij, een cover van "Stand by your man" van Tammy Wynette:

Sùms is et hard as ge een vrou zij
ge schöfd ùweige altijd ùpzij
ij mokt carrière
gij meu bokes smere
alles draaid ùm öm

mor oude van öm, dan vergefd' öm
ùk al is et hard ùm te verstaan
ja zied'em gêre
verget dan de mizere
want al ba al is 't ùwe man

Meer teksten van Bla bla bla hier.

Op zondag 30 november stelt Filet d'Anvers een best-of CD voor ter gelegenheid van hun 25 jarige bestaan. Meer info op de site van Filet d'Anvers.

Wij hebben hier alvast enkele liedjesteksten van Filet d'Anvers toegevoegd, o.a. die van de klassieker Aentwaerpe leêfd:

Der kome busse nör ons stad
en al die Ollanders zen zat
ze ston altijd meh' veul kabaal
te pisse nör de kathedraal

Ze vrage onderd kiêr de weg
ik stuur ze duzend kiêr verkiêrd
totda' ze dan emme geliêrd
dad ieder straat belangrek is

In 2000 nam Wannes Van de Velde samen met Roland Van Campenhout het album De nomaden van de muziek op, dat voor ongeveer de helft uit heropnames van nummers van Wannes bestaat. Het album heeft een heel mooie, warme klank en bevat fantastische versies van o.a. Ontmoeting meh ne mens en De Zwaerver. Uit dit laatste lied:

En ùp 't einde van z'n reize
vind 'em sùms dad iêwig laend
meh' z'n goden en z'n wijze
mor 't verbrokkeld in z'n aend

Verder heb ik ook het nummer Ik zing van de dage toegevoegd dat op de soundtrack van De Witte van Sichem staat.

Daarmee heb ik alle Antwerpstalige nummers van Wannes toegevoegd die ik kon vinden - 182 in totaal. Speciale dank gaat naar Paul D'Hollander die me zeer geholpen heeft bij het verzamelen en opschrijven van zoveel muziek van Wannes.

Het enige album van Wannes dat we nog niet konden vinden is "Wat zang, wat klank" uit 1967. Eventuele hulp daarbij zou zeer gewaardeerd worden!

Al in 1969 bracht Wannes Van de Velde een eerste verzamelalbum uit: M'n beste.

Op dit album stonden ook drie niet eerder uitgegeven nummers, waaronder de klassieker Pieter Breughel in Brussel en het even mooie Tijl Uilespiegel, waaruit volgend fragment:

Meh Lamme Goe'zak z'ne vrind
ne freêtzak lak g'er weinig vind
liet 'em z'n dörp in de steek
ging weg uit z'n geboortestreek

Zù trekke ze de wereld deur
de wind vanachter of vanveur
ze zulle noêt ni blijve staan
totdad et onrecht zal vergaan

Deze verzamelaar bevat ook twee nummers van het album "Wat zang, wat klank" die ik bij de losse nummers heb gezet omdat ik dat album niet heb en het onvindbaar lijkt.

Nieuwe feature van de site: je kan nu ook reacties achterlaten bij al de liedjesteksten. Handig als je bvb. een vraag hebt over de betekenis van een woord of zin.

In de lijsten van liedjes geeft deze tekstballon aan hoeveel reacties er bij een liedje zijn (zie bvb. boven bij Wannes). De reacties verschijnen uiteraard ook in het overzicht van recente reacties.

Weer een album van Wannes Van de Velde erbij, vandaag Tusse de lichte uit 1986.

Een fragment uit Ik ston meh m'ne rug nor 't laend:

ik lig te rusten in et mos
en ik oêr de boême zinge
over de zomer in et bos
en van den aerfstroêd en ros
en winterschemeringe

mor al die wondere ten spijt
die fiêrad van de boême
kan ek er toch ni bovestaan
da bosse woordeloês vergaan
't is ni miêr te betoême

Alle Antwerpse teksten van het album In de natuur wou ek gon lêve van Wannes Van de Velde zijn toegevoegd.

Dit album kwam uit in het Rubensjaar 1978 en bevat drie nummers over de schilder, o.a. het prachtige Tusse de duive van 't grung kaerkof:

Over de kloof van e paar iêwe klinkt de naam van diên artist
gelak e sleutelwoord van schepping en ambiese
en we geraken in vervuring
ba 't aanschouwe van zoê'n miêsterlijk tableauke
da ba Rubbes is ontloke
in diên tijd van onverbiddelijk inkwiziese

Via de site Taalblad.be vond ik de volgende unieke opname van een jonge Wannes Van de Velde die Droêgen ering zingt in 1967...


Iemand heeft ook filmpjes gemaakt bij Pieter Breughel in Brussel en Ik wil deze nacht in de strate verdwale, een initiatief dat hopelijk navolging krijgt!

Vandaag presenteren we het allereerste album van Wannes Van de Velde, dat gewoon Wannes Van de Velde heet.

Op dit album o.a. het Lied van de Neus, een protestlied tegen de afbraak van de historische Antwerpse binnenstad.

Ze zegge weliswaar
da ne sinjoor van adel is
mor da's al laenk gedaan
want ij doe nog dees jaar
a' der wa' vör z'ne zak bij is
et Vliesuis nor de maan

We hebben nu alle Antwerpse teksten van 12 van de 16 albums van Wannes Van de Velde.

Kleine nieuwigheid in de tekstendatabase: bij elke artiest met veel teksten staan de bekendste/beste teksten nu gemarkeerd met een . Dit om de lezer te begeleiden die een artiest wil ontdekken of een bepaalde populaire tekst zoekt. Zo zal hij bvb. bij Katastroof snel klassiekers als Zuipe en Meh' de wijve niks as last terugvinden zonder de hele lijst van 174 teksten te moeten doorzoeken.

Per artiest worden zo'n 10-15% van de teksten gemarkeerd. Fans die het niet eens zijn met de selectie mogen altijd suggesties doen.

Net toegevoegd: de Antwerpse teksten van het album Water en wijn van Wannes Van de Velde. Op dit album uit 2004 zingt Wannes oude volksliedjes samen met een koor.

Een fragment uit Zjubilee in Sint-Andries, het laatste nummer op het album en het 600e in onze database:

De stegen ange vol
meh' vlaggen en gedichte
en onderdduzend lichte
van gaes en van petrol
palere meh balonne
meh staer en maan en zonne
da' dùng nog gin baronne
ter iêre van Leopol

Vanaf nu kan je eender waar op de site op eender welk woord dubbelklikken om dat woord op te zoeken in het Antwerps woordenboek. Als het woord niet gevonden wordt wordt gezocht naar woorden met dezelfde vier beginletters.

In de toekomst zullen de zoekfuncties uitgebreid worden zodat ook gezocht wordt in de afgeleide vormen van alle woorden (verbogen of vervoegde vormen, verkleinwoorden, ...). Eens het woordenboek dan meer gestoffeerd is zal je van zowat elk Antwerps woord dat je op deze site tegenkomt meteen de verklaring kunnen vinden door er gewoon op te dubbelklikken, en we zullen die functionaliteit ook kunnen aanbieden aan andere Antwerpstalige sites.

In de nog verdere toekomst wil ik machinevertaling van Antwerps naar Nederlands verwezenlijken, o.a. om aan alle liedjesteksten op deze site een Nederlandse vertaling toe te voegen.

Terwijl ik deze avond nog eens naar m'n favoriete nummers van Wannes Van de Velde aan het luisteren was heb ik een top tien opgesteld van mijn favoriete teksten van Wannes.

1. Ik eb m'n art geslote (1976)
2. Pieter Breughel In Brussel (1967)
3. Ontmoeting meh ne mens (1969)
4. Tusse de duive van 't grung kaerkof (1979)
5. Café zonder naam (1969)
6. D'inkwiziese (1967)
7. De zwarte rivier (1990)
8. Ier is 'em trug (2006)
9. Ze kwame van 't Zuide (1990)
10. Ik wil deze nacht in de strate verdwale (1973)

Ik merk aan het siteverkeer dat er een enorme golf van interesse in het werk van Wannes op gang is gekomen. Voor bezoekers die nog niet zo met zijn teksten vertrouwd zijn is deze lijst wellicht een goed vertrekpunt om ze te ontdekken. Van anderen hoor ik graag wat hún favorieten zijn.

Gelak as g'onder aenderen ier en ier kund lezen is Wannes Van de Velde deze morgend gestörve.

Vör d'Aentwaerpse taal kund' ù gin grutter verlies indenke. Niemand eed ons taal oêt zù schoên aangewend en eur zù rijk dùng klinken as de Wannes, en 't vald te betwijfelen of we nog oêt nen Aentwaerpse poëet van da caliber zullen emme.

Dees zen de Wannes z'n eige woorden over de doêd, uit et lieke Ier is 'em trug dat 'em schreef nadat 'em den iêste kiêr leukemie kreeg en et overleefde:

Oe zou et kome da ne mens persé wild vechte
tege ne nacht diên iederiên te wachte sta
geloêfd me vrij 'k eb 'em gezing 't is ginne slechte
ik zag e laend worin da pijn ni miêr besta
en 'k eb gezee lot ù mor gaan goh nah ni klage
en zing et lieke van "oh death where is thy sting"
mor m'nen tijd was lak ge zie nog ni' voldrage
'k eb in de spiegel nog gin engele gezing

Ne mens goh' doêd zù goe as dat 'em wörd gebore
den boêt lee kleer en de mashiene zen gesmeerd
a' ge me vraagd "is 'er dan zùveul on verloren
en is da leven al die nobele mùjte weerd"
dan zeg ek "ja" al kund'er aenders over peize
't is e mirakel wor da w'ier in zen belaend
e monument vol onbegrensde paradijze
meschin absurd mor zjust dörùm zù interessaent

Ik em de Wannes iêne kiêr gesproken; a belde mij nada 'k 'em in nen brief toestemming ad gevraagd ùm een paar van z'n liekesteksten in m'nen boek te zette. A was iêl g'interesseerd in m'n project; gelak alle Aentwaerpse tekstschrijvers ad 'em zelf al gewörsteld meh et probleem van geschreven Aentwaerps.

'k Em al wel is verteld da'k laenk geleje begonne zen meh een Aentwaerpse schrijfwijze t'ontwikkele zjust ùm nen tekst van de Wannes ùp een convenabele manier te kunnen ùpschrijve. Tijdes de jare da 'k der meh bezig was zen ek altijd tekste van de Wannes blijve gebruiken ùm t'oefene - want a' ge die goe kund schrijve dan kund' alle Aentwaerpse tekste schrijve.

Ik ad iêl aerd g'oopt ùm 'em oêt is et resultaat te kunne late zing, mor tege da m'nen boek gepubliceerd was was 'em trug ziek gewörren en 't is er ni miêr van gekome. Ondertussen em ek wel nen oêp aender Aentwaerps' artiste liêre kenne, en 't is mij altijd ùpgevallen da' die allemol zonder uitzondering eve groête fans van de Wannes zen as ekik.

Da's gin toeval, de Wannes was en is een Aentwaerps monument. Al wie z'n tekste leesd zal begrijpe worùm.

Zoals beloofd sluiten we onze Katastroofweek af met de teksten van het gloednieuwe Katastroofalbum In 't zwart. Dit album heeft een zeer bijzondere betekenis voor deze site doordat het het allereerste album is waarvan de teksten in het CD-boekje geschreven zijn volgens de Antwerpse schrijfwijze die we hier propageren.

Een fragment uit Pinteliere, waarin de ware toedracht van het laatste avondmaal wordt verteld:

Ze sloegen on et zuipe
Judas mùst nör buite kruipe
Jezus sprak "'k gon blijve schenke
want zù zulde mij gedenke
mijn bloed is lak as wijn
zöpt en 'k zal bij olle zijn
bloed en wijn zonder verschil
bevatten eveveel promille"

De CD-voorstelling gisterenavond in Edegem was overigens fantastisch, m'n smoel doet nog pijn van het grijnzen. O.a. bij de zeer actuele tekstaanpassing in In den emel naar Pim Fortuyn en Jorg Haider ebbe same groête pret.

Er zitten nu 174 Katastroofteksten in de database!

Het zevende en laatste oude Katastroofalbum dat we deze week toevoegen is Allùwien uit 2003, een album volledig gewijd aan heksen, lijken en andere Halloweenpersonages.

Een fragment uit Zwarte weduwe:

't was al gebeurd: veurda 'k er iet van ondervond
zoog zij et bloed uit mijnen als in eure mond
'k docht ba m'neige tùng mijn artshe stil ging staan
"och der zen aerger manieren ùm te gaan"

Morgen stelt Katastroof zijn nieuwe album "In 't Zwart" voor in Edegem, en overmorgen posten we daarvan de teksten. Die van de eerste single Sammeke is natuurlijk al beschikbaar, mét videoclip.

Het Katastroofalbum van vandaag is Zwijne zonder parels uit 1996. Hierop onder andere het hilarische Zet 'em ùp (naar aanleiding van de toenmalige campagne "Zet 'm op") met een stortvloed aan synoniemen voor condoomgebruik:

Gin fùdraal on de kathedraal
ginnen truut on m'n statuut
gin taferiêl on m'n kroênjuwiêl
ginne rek rond mijne stek

Ginne frak rond mijne geriêdschapsbak
gin ding rond m'n mashing
gin velleke rond m'n spelleke
ginne lap rond mijnen tap

Album vijf in onze Katastroofweek is Monsterboelekes uit 1991, met onder andere Den ouwe pedofiel:

Den ouwe pedofiel meh' zijne staf
brekt overal zùmor in, is da ni straf?
de gaenk lee' vol meh peêrdestront
's nachs lùpt 'em in ons living rond

Het vierde album van onze Katastroofweek is Duveltsheskaermis uit 1990.

Op dit album onder andere het nummer Jef en Marie, Katastroof's versie van het kerstverhaal:

Jef diê mùst aerd waerke in 't meubelefabrik
a zwoegde lak ne zot want van de bazen ad 'em schrik
a waerkten in shifte, da' dee 'em vùr 't profijt
Marie die zocht een bezig'eid in eure vrijen tijd